Stop Press! Mae Casgliad Llyfrgell Jazz Treftadaeth Cymru bellach ar gael i ymchwilwyr. Cliciwch yma i gael mynediad i’r rhestr y gellir ei chwilio trwy gyfenw a theitl. I gael mynediad i lyfr, e-bostiwch os gwelwch yn dda. jazzheritagewales@uwtsd.ac.uk
Mae ein gwirfoddolwyr wedi trefnu ein mannau casglu newydd, ac yn ogystal â chyfweld â’n sylfaenydd ar gyfer y dyfodol, sefydlu system ar gyfer digideiddio’r tapiau rîl i rîl.
Diolch i (o’r chwith) Mike Buckley, Raymond Emmanuel, Deb Checkland, Gail Allen, Sandra Stone, Jen Wilson, Geraldine Buckley (i gyd yn y llun) ynghyd â David Liscombe, David Reynolds, a Jackie Ford am eu cyfraniadau.
Dechreuodd Llyfrgell Casgliadau Arbennig Treftadaeth Jazz Cymru yn Women in Jazz Abertawe, a oedd yn anelu at ddarparu adnodd unigryw ar gyfer ymchwil ac addysg, ar gyfer creu arddangosfeydd, ac i hyrwyddo a diogelu hanes menywod mewn jazz, a cherddoriaeth Americanaidd Affricanaidd yng Nghymru. Ers hynny, mae’r Casgliad wedi ehangu i gynnwys casgliadau jazz ehangach.
Mae’n cynnwys dalen a cherddoriaeth ddalen ac wedi’i recordio ar ba bynnag ffurf; dogfennau unigryw, effemera, memorabilia a gweithiau cyhoeddedig; ffotograffau a gweithiau celf, arteffactau a gwisg.
Mae’r rhestrau isod wedi eu cynllunio i dynnu sylw at y Casgliadau Artistiaid unigryw trwy ddechrau gyda nhw. Ar ôl hynny mae Casgliadau’r Llyfrgell o eitemau sydd wedi’u cyhoeddi ac felly gellir eu gweld mewn mannau eraill.
RHODDION MAWR I’R CASGLIAD
Casgliadau artistiaid Treftadaeth Jazz Cymru.
| Enw (yn nhrefn yr wyddor yn ôl cyfenw) | Rhoddwyd gan a phryd | Arwyddocâd | Disgrifiad o’r cynnwys | llun etc |
| Ivy Benson | Brian Ravenhill 2010 | Roedd Ivy Benson yn arweinydd band, cyfansoddwraig a threfnydd Ivy Benson a’i Cherddorfa Merched am dros 40 mlynedd. Roeddent yn enwau cyfarwydd o 1938 a thrwy gydol yr Ail Ryfel Byd, yn enwog am eu fersiynau o gerddoriaeth bandiau swing a dawns. Teithiodd yn helaeth i wersylloedd Americanaidd a Phrydeinig yn y DU a ledled Ewrop, gan gadw ei band ar yr heol tan y 1980au. | Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â Jazz Heritage Wales, jazzheritagewales@uwtsd.ac.uk |  |
| Richard Arnatt 2017 | Cyfeiriodd menywod at eu cyfnod yng Ngherddorfa Ivy yn “Brifysgol Ivy Benson”, a rhai yn mynd yn eu blaen i greu eu bandiau a’u cerddorfeydd eu hunain. | Papurau, ffotograffau a llyfrau lloffion o Gerddorfa Ivy Benson. Roedd Sheila Tracy yn drombonydd gydag Ivy Benson am flynyddoedd lawer ac yn gerddor o safon uchel yn ei rhinwedd ei hun. Mae llyfrau lloffion Ivy Benson ynddynt eu hunain o bwys hanesyddol a diwylliannol mawr i dreftadaeth ddiwylliannol Prydain, gan olrhain bywyd ac amseroedd menyw a oedd yn arloeswraig yn ei rhinwedd ei hun ac a frwydrodd dros dderbyn hawliau menywod mewn cerddoriaeth ar yr un lefelau a safonau â cherddorfeydd dynion. Mae brwydrau a llwyddiannau Ivy Benson yn cael eu cadw yn arwydd o’r hyn y costiodd y frwydr honno o safbwynt personol ac ariannol. |  | |
| Bryden | Cyfeillion Beryl Bryden 1998 | Cyfeiriodd Ella Fitzgerald at Beryl yn “Brenhines y Blues”. Canodd Beryl a chwaraeodd fwrdd ymolchi gyda Band Chris Barber ar y recordiad sgiffl llwyddiannus cyntaf gyda Lonnie Donegan “Rock Island Line” yn 1955. Rhoddwyd Rhyddid Dinas New Orleans iddi ar 11 Ebrill 1973; mae’r plac yn hongian yn ystafell archif Etifeddiaeth Jazz Cymru. | Recordiadau, gynau llwyfan, memorabilia ac effemera, a roddwyd gan Gyfeillion Beryl Bryden ar ôl ei marwolaeth yn 1998. Hefyd dyddiaduron, Gwobrau Louis Armstrong a Billie Holiday, ynghyd â channoedd o ffotograffau. Derbyniodd Hanes Llafar Beryl Bryden, a gyflawnwyd gan Jen Wilson, Wobr “Canmoliaeth Uchel” gan Melvyn (maes o law yr Arglwydd) Bragg, yng Ngwobrau Stori Bywyd Cenedlaethol y Llyfrgell Brydeinig yn 1994. |  |
| Gracie Cole | Cydlynwyd gan Diana Lusher 2017? | Gwnaethpwyd Gracie Cole yn un o ryddfreinwyr Dinas Llundain ym 1990. Mae casgliad pwysig fel hwn yn helpu hanesydd i gasglu at ei gilydd nid yn unig fywyd ac amseroedd Cerddorfa enwog Ivy Benson, ond hefyd manylion y menywod a wasanaethodd yn ei rhengoedd, “wedi’i guddio rhag hanes” ers cyfnod hir, ond sydd bellach ar gael i genedlaethau’r dyfodol eu hastudio a dysgu oddi wrthynt. | Papurau, memorabilia, tapiau a ffotograffau wedi’u cadw o fywyd Gracie Cole, trwmpedwr gyda Cherddorfa Ivy Benson. Aeth Gracie Cole yn eu blaen i redeg ei bandiau ei hun am flynyddoedd lawer, gan ddarlledu gyda chantorion gwadd gan gynnwys (y Fonesig) Cleo Laine. |  |
| Duke Ellington | Dr Barry and Mrs Morag Stern 1992 | Recordiadau a darllediadau cyflawn Duke Ellington (1899-1974), ynghyd â llyfrau, sy’n cwmpasu cyfraniad 50 mlynedd y Duke i gerddoriaeth jazz. | Awaiting photo | |
| 50 years of recorded Jazz 1917 – 1967. Discography collated and compiled by Walter Bruyninckx. 55 volumes (1968) |  | |||
| Blanche Finlay | Blanche Finlay | Agorodd a rhedeg Clwb Ebony ym Manceinion, y cyntaf o’i fath, a oedd yn gweithredu’n ganolfan amlddiwylliannol ac addysgol yn ystod y dydd. Mae gynau llwyfan Blanche yn adlewyrchu ffasiynau hudolus y dydd o’r 1950au i’r 1990au. | Hanes Llafar, a llawer yn rhoi gynau llwyfan o’i gyrfa yn gantores jazz, blues, gospel a cabaret. Mae gyrfa Blanche yn rhychwantu cyfnod amlddiwylliannol cynyddol y 1960au, i ganu mewn corau gospel diweddar. |  |
| John Goodrich | Jeff Towns, Siop lyfrau Dylans, Abertawe, 2010 a 2016 | Lluniodd John Godrich, ynghyd â Robert M. W. Dixon, “Blues & Gospel Records 1902 – 1943” sydd wedi cael ei alw ‘y Beibl ar gyfer casglwyr cerddoriaeth Affricanaidd-Americanaidd cyn y rhyfel”. www.bluesworld.com Mae ein copi o Blues & Gospel Records ar ein silffoedd ers tua 15 mlynedd heb inni wybod erioed i John Godrich gael ei eni a’i fagu yn Abertawe. | Llyfrau, pamffledi, gohebiaeth, a thua 500 awr o fersiynau riliau i riliau o recordiau blues cynnar. |  |
| Cleo Laine | Cleo Laine, 1995 | Un Gŵn Llwyfan glas-porffor gleiniog a wisgwyd yn Neuadd Carnegie yn 1999 yng Nghyngerdd Pen-blwydd 25 y tro cyntaf i’r Fonesig Cleo berfformio yno. Cafodd y gyngerdd ei recordio a’i ryddhau yn albwm o’r enw ‘Live in Manhattan’. Gwisgwyd y gŵn hwn hefyd pan ymddangosodd y Fonesig Cleo yn yr Hollywood Bowl ar 13 Awst 2003 mewn teyrnged i Ella Fitzgerald. Un copi o’i hunangofiant Cleo gan Cleo Laine, Simon & Schuster Ltd., 1994 |  | |
| Stan Tracey | Yr Athro Syr Deian Hopkin | Llawysgrifau gan Stan Tracey (OBE) o Gyfres Under Milk Wood, wedi’u sgorio ar gyfer y piano, bas, drymiau, a sacsoffon yn 1965, a’u diweddaru gyda sgoriau trwmped ar gyfer Blwyddyn Llenyddiaeth Abertawe 1995 ar gyfer band (Syr) Deian Hopkin Neges. Comisiynwyd sgoriau 1995 gan Gyngor Celfyddydau Cymru i’w perfformio yng Ngŵyl Jazz Aberhonddu a theithio. Mae hefyd dair sgôr ychwanegol: Stepaside, Brandy Hill a Cold Blow. Mae hwn yn rhodd sylweddol o waith gan y cyfansoddwr byd-eang Stan Tracey, wedi’i ysbrydoli gan waith Dylan Thomas. | Awaiting photo of Neges | |
| Sheila Tracy | Chris Vezey 2017 | Roedd Sheila Tracy yn drombonydd gydag Ivy Benson am flynyddoedd lawer, ac aeth ymlaen i gyflwyno’r Rhaglen Jazz flaenllaw yn y BBC. | Gyriant Symudol WAV, o 25 mlynedd o SHEILA TRACY YN Y BBC, cyfweliadau a pherfformiadau, gan gynnwys ag Ivy Benson. Gyriant Symudol WAV, o 25 mlynedd o SHEILA TRACY YN Y BBC, cyfweliadau a pherfformiadau, gan gynnwys ag Ivy Benson. |
|
| Jen Wilson | Yr Athro Jen Wilson, 1986 ymlaen | 19 Hanes Llafar Cerddorion Jazz Merched, wedi’u teipio ac ar Daf, a llyfrau, recordiau ac ymchwil gyhoeddedig gysylltiedig, yn ymwneud â cherddorion a chantorion benywaidd, gan gynnwys traethawd hir MSc (Econ) Jen Wilson 1996 Syncopated Ladies: British Jazzwomen 1880-1995 and their Influence on Popular Culture, gan adlewyrchu gwleidyddiaeth, ffeministiaeth a hanes cymdeithasol bywydau menywod mewn cerddoriaeth jazz. Cyfeiriadau at ddeunydd ffynhonnell sylfaenol o archif papur newydd y Cambrian, sy’n ymwneud â’r cyfraniad a wnaed gan Gymru i hunaniaeth jazz genedlaethol. Papurau ymchwil ar gaethwasiaeth, a’r Rheilffordd Danddaearol yn America. |  | |
| Tangy Wilson | Gŵn Gŵyl Asiaidd c1900.Y Gŵn Llwyfan hynaf yn y Casgliad. |  |
Casgliad Llyfgell Gerddoriaeth Treftadaeth Jazz Cymru
| Enw | Rhoddwyd gan | Arwyddocâd | Cynnwys | |
| Doug Griffiths (c. 1932 – 1993) | Margaret Griffiths in 1995. | Magwyd Doug Griffiths yn Llundain a mynychodd y Flamingo, y Marquee, yr 100 Club, a chlybiau jazz Ronnie Scott, a daeth yn ffrindiau gyda llawer o gerddorion jazz enwog. Bu Doug yn swyddog carchar yng Ngharchar Abertawe am nifer o flynyddoedd ac roedd yn uchel ei barch gan ei gydweithwyr a’r carcharorion am ei gariad at gerddoriaeth a’i ymdrechion addysgol gyda Throseddwyr Ifanc. | Casgliad o 78s, LPs, casetiau, CDs, tapiau VHS, cyfnodolion, cyfnodolion a llyfrau sy’n adlewyrchu diddordeb Doug mewn Bandiau Mawr a Bebop. | |
Casgliad Leeds | Mrs. Davies o Leeds, yn 1995 | Casgliad helaeth o recordiau jazz cynnar ar ffurf rîl-i-rîl | ||
| Yr Harry Turner | Enid Turner, o Abertawe yn 2000 | Casgliad o LPs sy’n adlewyrchu diddordeb Harry ym Mlynyddoedd Aur Swing. | ||
| Brian Harvey | Dave Puddy | Brian Harvey, un o’r gweithwyr cyntaf yn siop recordiau jazz enwog Doug Dobell Charing Cross Road ac yn newyddiadurwr, awdur a chyfrannwr nodedig i Just Jazz. | Cylchgronau llyfrau, a Chasgliad CD. |  |
| Casgliad Tanjy Wilson | Tanjy Wilson | Y gŵn llwyfan hynaf yn y Casgliad. Tua 1900. | 1 Gŵn llwyfan | yn y catalog |
| Derek Gabriel | Daeth Derek yn rhan o Glwb Jazz Abertawe pan gafodd ei ffurfio yn 1949. Mae’n debyg mai Derek Gabriel sy’n gyfrifol am y llun hwn o’r sylfaenwyr, a llawer o rai eraill | Llyfrgell ffotograffau helaeth o gerddorion jazz lleol a rhyngwladol. |  | |
| Valerie Ganz | 3 o Baentiadau Jazz gwreiddiol | yn y catalog | ||
| Casgliad Carol Ann Jones | 3 gwydr lliw ‘Archif Jazz Merched’ | |||
| Y Llyfrgell | Stop Press! Mae Casgliad Llyfrgell Jazz Treftadaeth Cymru bellach ar gael i ymchwilwyr. Cliciwch yma i gael mynediad i’r rhestr y gellir ei chwilio trwy gyfenw a theitl. I gael mynediad i lyfr, e-bostiwch os gwelwch yn dda. jazzheritagewales@uwtsd.ac.uk | Lluniau o lyfrgell a llyfrau Yn y catalog | ||
| Chwaraewyr Cerddoriaeth | Lluniau a rhai manylion | yn y catalog | ||
| yn y catalog |